İdare Hukuku ve Davaları

İdare Nedir?

Genel anlamda “idare”, bir amacın gerçekleştirilmesi için kurulmuş örgüt veya bu amaca ulaşmak için yürütülen faaliyet demektir. İdare, hem örgütü, hem de bu örgütün faaliyetlerini ifade eder.
İdare, kamu idaresi ve özel idare olarak ikiye ayrılır. İdare Hukukunun konusu kamu idaresidir.
İdare hukuku, geniş ve dar olmak üzere iki değişik anlamda tanımlanmaktadır.
Geniş anlamda idare hukuku, idarenin kuruluş ve işleyişine uygulanan kamu ve özel hukuk kurallarının bütünü olarak tanımlanabilir.
Ülkemizde ise idare hukukundan, idarenin kuruluş ve işleyişine uygulanan kamu hukuku kurallarının bütünü olarak tanımlanabilecek, dar anlamda idare hukuku anlaşılmaktadır.
Dar anlamda idare hukuku kuralları, özel hukuk kurallarından farklıdır.
Bu nedenle idare hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar, genel yargı düzeni olan adli yargıda değil, ayrı ve özel bir yargı düzeni olan idari yargıda çözümlenir.

İdari İşlem Nedir?

İdarenin kamu görevini yerine getirmek için kamu gücünü kullanarak, tek yanlı irade açıklaması ile hukuksal sonuç doğuran işlemlerine, “idari işlem” denir. Ancak idarenin her işlemi, idari işlem değildir. İdarenin özel hukuk hükümleri gereği yaptığı alım-satım gibi işlemler bu nedenle idare hukukunun alanında yer almaz.

İdari İşlemin Özellikleri

 İdari işlem tek yanlıdır. Kamusal irade üstün kabul edilir. Bir başka ifade ile idari işleme muhatap olan diğer tarafın rızası aranmaz.
 İdari işlemler yasal bir temele dayanmalıdır. İdare, mevzuatta yer almayan keyfi bir işlem yapamaz, takdir yetkisini kullanamaz.
 Kural olarak idari işlemler, resen uygulanabilen işlemlerdir. Her hangi bir yargı kararına ihtiyaç duyulmaz .
 İdari işlemlerde kamu gücü kullanılır. İdarenin yaptığı işlemde kamu gücü kullanma yetkisi yoksa, bu durum özel hukuk usullerine göre yapılan bir tasarruf kabul edilir.
 İdari işlemlerde hukuka uygunluk karinesi uygulanır. Bir başka ifade ile, herhangi bir yargı kararı ile iptal edilene veya hukuka aykırılık nedeniyle idarece geri alınana kadar, idari işlem hukuka uygun kabul edilir.
İdari İşlemin Unsurları Nelerdir?
İdari işlemlerin 5 unsuru bulunmaktadır. Bunlar “yetki”, “sebep”, “amaç”, “konu” ve “şekil”dir. Bu unsurlardan herhangi birinin yokluğu, idari işlemin hukuka aykırı olma sonucunu doğurur ve idari işlemin iptali istenebilir.
 Yetki: İdari işlemin mevzuatta belirlenen yer, zaman, konu ve kişi yönünden yetkili idari organ tarafından yapılması gerekmektedir. Yer, zaman, konu veya kişi yönünden yetkisiz bir organ tarafından yapılan bir idari işleme, yetkili organın sonradan onay vermesi de yetki sakatlığını ortadan kaldırmaz.
 Şekil: Kural olarak idari işlemler yazılı olmalıdır. Ancak Danıştay, şekil unsurunda sakatlık dolayısıyla idari işlemin iptal edilebilmesi için, sakatlığın işlemin esasına etki etmesi gerektiğini kabul etmektedir.
 Sebep: İdarenin işlemi yapmasının dayanağı, işlemin gerekçesi sebep unsurunu oluşturur. Sebep unsurunun dayanağı mevzuat olabileceği gibi, olgu da olabilir.
 Konu: İdari işlemin doğurduğu hukuki sonuç konu unsurunu oluşturmaktadır. İdari işlemin konusu kanuna aykırı olamaz.
 Amaç: İdari işlemlerin amacı kamu yararıdır. Kamu yararının varlığı için somut olaya bakılmalıdır.

İdari Makamlara Başvuru Nedir?

İdari Makamlara Başvuru, en genel anlamda idari makamlara yapılan başvurular olarak tanımlanılabilir. İdari dava açılmadan önce, ilgili idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması için idari makamlara başvuru yolunu açıktır. Bu başvuru ile dava açma süresi durur.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. maddesinin 1. fıkrasında, “İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.” denmektedir.
Yapılan başvuruyu idare 60 gün içinde cevap vermelidir. Ancak bu sürede cevap verilmezse, 11. maddenin 2. fıkrasına göre istek reddedilmiş sayılır.
11. maddenin 3. fıkrasına göre de, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.
Bu nedenle artık süresi içinde idari dava açmak gerekir.

İdari Dava Nedir?

İdari dava türleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde,
“a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.” olarak sayılmıştır.
İdari davalar, yetkili idare mahkemesi veya vergi mahkemesinde ya da Danıştay’da açılır. Dilekçenizi bulunduğunuz yerdeki nöbetçi idare ya da vergi mahkemesine vererek, yetkili mahkemeye gönderilmesini isteyebilirsiniz. Görevli mahkemenin Danıştay olması halinde ise, dilekçenizi nöbetçi idare Mahkemesi mahkemesine, bunlar yoksa Asliye Hukuk Hâkimliklerine vererek Danıştay’a gönderilmesini talep edebilirsiniz.
İstanbul İdare Hukuku Avukatı Hizmetlerimiz
• İdari makamlara başvuru, idari karar ve işlemlere karşı itirazın yapılması
• İdarinin hukuka aykırı işlemlerin iptali istemiyle idari dava açılması ve yürütülmesi
• İdarenin hukuka aykırı eylem ve işlemleri veya kusuru neticesinde ortaya çıkan zararların tazmini amacıyla tam yargı davası açılması ve yürütülmesi